W Collegium Polonicum naukowcy będą rozmawiać o ochronie dóbr kultury i sztuki podczas wojny
Od 13 do 15 maja w Collegium Polonicum odbywać się będzie się międzynarodowa konferencja, dotycząca zagadnień ochrony sztuki podczas I wojny światowej, a także historiografii sztuki i kultury w pierwszej połowie XX wieku. Wbrew pozorom, to temat bardzo aktualny, ponieważ wojny nie oszczędzają nie tylko ludności cywilnej, ale również wartości kulturowych - obie te grupy są często celowo atakowane i narażone na agresję.
W Collegium Polonicum spotkają się naukowcy m.in. z Francji, Niemiec, Austrii, Włoch, Węgier, Estonii, Rumunii, Słowacji, Stanów Zjednoczonych, Ukrainy, a także Polski. Konferencja, której angielski tytuł brzmi: „Art Protection” in World War I and the Historiographies of Art and Culture in the First Half of the 20th Century” ma na celu zbadanie, w sposób porównawczy, strategii i praktyk postępowania z dziedzictwem kulturowym na różnych scenach I wojny światowej.
Niszczenie i grabież dóbr kultury, które są integralną częścią dziedzictwa narodowego i tożsamości, jest stałym elementem wrogiej taktyki wojennej, wykorzystywanym między innymi do uzasadnienia ekspansji terytorialnej. Obecna agresja Rosji na Ukrainę stanowi tego skrajny przykład. Takie zachowanie stanowi wyraźne naruszenie postanowień Konwencji haskiej o ochronie dóbr kultury w razie konfliktu zbrojnego z 1954 roku, będącej rozszerzoną wersją Konwencji haskiej dotyczącej praw i zwyczajów wojny lądowej ratyfikowanej w 1907 roku.
– Pierwsza wojna była pierwszym generalnym sprawdzianem dla traktatów prawnych, takich jak m.in. konwencje genewska i haska, które po raz pierwszy wiązały partnerów zobowiązaniami dotyczącymi zachowania się podczas działań wojennych – tłumaczy prof. Paul Zalewski z Uniwersytetu Europejskiego Viadrina, współorganizator wydarzenia. Przyznaje, że ciągle jesteśmy oddaleni od punktu, w którym konwencje będą respektowane, o ile kiedykolwiek to nastąpi. Jednak jego zdaniem w ocenie konfliktów wojennych dochodzi jeszcze jedna kategoria. – Jest to nowa miara w przypadku problemów, zwrotów, dotyczących tożsamości narodowej. Mordowanie ludności cywilnej to zbrodnia, ale są też konflikty w których niszczy się celowo obiekty, które symbolizują ciągłość, tożsamość narodową – wyjaśnia prof. Zalewski.
Prof. Zalewski zwraca również uwagę na to, iż wojna obecnie stała się zjawiskiem medialnym, co widać było choćby na przykładzie działań kalifatu w Afryce Północnej. – Świadomie rozbijano tam rzeźby w muzeach, aby rozdrażnić Zachód. Był to właśnie rodzaj świadomie prowadzonej destrukcji, o którym donosiły media – mówi prof. Zalewski.
Dlatego właśnie naukowcy chcą zająć się omówieniem nie tylko etapów i długoterminowych skutków opracowanych koncepcji, ale także kwestiami związanymi z zawłaszczeniem dóbr kultury w celu kształtowania tożsamości i/lub celów geopolitycznych - na przykład tym, jak potem strony konfliktów próbowały wykorzystać je medialnie lub propagandowo.
Konferencja została zorganizowana przez: Robert Born, Beate Störtkuhl (Bundesinstitut für Kultur und Geschichte des östlichen Europa, Oldenburg), Ewa Manikowska (Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Warsaw), Paul Zalewski (Professur für Denkmalkunde, Europa Universität Viadrina, Frankfurt/Oder).
Informacji udziela:
Collegium Polonicum w Słubicach
ul. Kościuszki 1
69-100 Słubice
Tel. : 061 829 6812
press.cp@cp.edu.pl
www.cp.edu.pl